Książka miesiąca - warto przeczytać

Książka miesiąca - Warto przeczytać

Wrzesień 2023

Eliza Orzeszkowa „Nad Niemnem”

      Eliza Orzeszkowa była niewątpliwie utalentowanym dzieckiem. Od najmłodszych lat pisała, recytowała i śpiewała. Jak na ówczesne czasy (druga połowa XIX wieku i kobietę) była dobrze wykształcona i oczytana. W życiu osobistym mniej się powiodło – została wydana za mąż za łowcę posagów.
     Pierwotnie najbardziej znana powieść Orzeszkowej miała się nazywać „Mezalians”, jedna w miarę pisania fabuła zaczęła wychodzić poza nazwę związku pary, pochodzącej z różnych warstw społecznych. Akcja utworu toczy się na terenach obecnej Białorusi w roku 1866.
     Orzeszkowa opowiada o czasach nie tylko współczesnych, ukazując bieżące wydarzenia, cofa się również do powstania styczniowego, które wycisnęło olbrzymie piętno na mieszkańców Korczyna i pobliskich wsi. Wszyscy szacunkiem darzą jego uczestników – tych, którzy przeżyli i dwudziestu, spoczywających w zbiorowej mogile.
     Orzeszkowa tak skonstruowała świat powieściowy, by było w nim dużo realizmu. Widać to po opisach codziennych czynności, przyrody i postaci. Początkowo może się wydawać, że one się w ogóle nie zmieniają i niekiedy to racja (na przykład Emilia Korczyńska czy Witold Korczyński), inni jednak podlegają metamorfozom – często wbrew własnej woli. Warto przy tym zaznaczyć, że niektórzy bohaterowie narysowani są w tak zabawny sposób, że trudno powstrzymać się od uśmiechu (Kirło, Różyc).
     A wątek romansowy? Oczywiście jest, i to niejeden. Zwroty akcji w tym przypadku są naprawdę nieoczekiwane… Czytelnik może odnieść wrażenie, że „wszystko się może zdarzyć”.
     Chociaż niektórzy narzekają, że te opisy przyrody są za długie, że nigdy nie dokonaliby takiego wyboru jak Justyna Orzelska, ale proszę wierzyć, iż są tacy, którzy przeczytali tę powieść kilkanaście razy i zapewniają o jej nieprzemijającym uroku. O gustach się nie dyskutuje, ale aby wyrobić sobie punkt widzenia, trzeba poznać daną rzecz i tyle.