Mosina Zespół Szkół ponadgimnazjalnych

Zagadnienia ogólne. Definicje

W literaturze wyodrębnia się różne rozumienia słowa organizacja

KIEROWANIE - oddziaływanie zwierzchnika na osobę organizacyjnie mu podporządkowaną, tj. podwładnego, zgodnie z ustaleniami zawartymi w organizacji formalnej. Władza jest nieodłącznym atrybutem wszelkiego kierowania.
FUNKCJE KIEROWNICZE - to planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie.
CYKL DZIAŁANIA ZORGANIZOWANEGO - to takie czynności dla kierowników jak:

KIEROWANIE SZKOŁĄ - JEGO SPECYFIKA

Jeżeli porównamy szkołę z instytucjami o innym charakterze (np. produkcyjnym czy handlowym), to natrafimy na wiele różnic świadczących o specyfice szkoły. W płaszczyźnie organizacyjnej można dostrzec następujące cechy specyficzne:

Wszystko to nie ułatwia procesu kierowania lecz je komplikuje. kierownictwo musi być w pełni tego świadome aby uniknąć błędów w procesie decyzyjnym.

ISTOTA ZMIAN W ZARZĄDZANIU SZKOŁĄ I OŚWIATĄ

Najistotniejsze zmiany w zarządzaniu szkołą i oświatą w Polsce można ująć następująco:

ORGANIZACJA PRACY DYREKTORA SZKOŁY

Dyrektor szkoły ma do wypełnienia kilka podstawowych ról, wynikających z różnorodnych zadań, które musi realizować i ponosić osobistą odpowiedzialność za ich wykonanie:

Tak wiele ról i zadań wymaga od dyrektora dobrej organizacji jego własnego działania. Do najistotniejszych elementów tej organizacji należą z pewnością:

Tak więc bez względu na aktualną politykę edukacyjną i stan prawnoustrojowy systemu szkolnego obiektywne przemiany współczesnego świata nie pozostawiają żadnej szkoły w spokoju. Trzeba być przygotowanym na ich rozumienie i sprostanie im. Tak się bowiem składa, że to co w edukacji nowe i twórcze, co wynika z tempa rozwoju współczesności, jest przede wszystkim adresowane bezpośrednio do każdej placówki szkolnej, do każdego dyrektora i nauczyciela, jako że innowacja może być najszybciej i najskuteczniej zaakceptowana i wprowadzona w życie na dole systemu edukacyjnego. Musimy być na to przygotowani i otwarci. Wydaje się że tym wszystkim wyzwaniom może sprostać tylko nowoczesny dyrektor, który będzie dobrze się czuł w roli menedżera oświaty.

DYREKTOR - MENEDŻEREM OŚWIATY

Dlaczego właśnie menedżer? Wszak pojęcie to kojarzy się raczej z produkcją i handlem aniżeli z instytucją oświatową. Jeśli jednak przyjąć że menedżerstwo to określony sposób zarządzania, to można się pokusić o tezę, że również placówką szkolną powinien kierować właśnie menedżer.
Albowiem menedżer to kierownik samodzielnie i twórczo, a jednocześnie sprawnie i efektywnie - w ramach szerokich kompetencji - zarządzający przedsiębiorstwem lub instytucją, czyli właśnie kierownik profesjonalny, wyspecjalizowany fachowiec od zarządzania. Jak widać to, czy kierownik placówki jest menedżerem, zleży w zasadzie od dwóch czynników:

Bardzo istotnym czynnikiem możliwości menedżerskiego zarządzania jest szeroki zakres kompetencji. Tylko kierownik posiadający szerokie uprawnienia a tym samym rozległą odpowiedzialność może zarządzać w sposób menedżerski co w praktyce polega na działaniu:

W świetle powyższego można więc przyjąć, że również w oświacie jest miejsce dla kierowników - menedżerów. Biorąc jednak pod uwagę edukacyjny charakter placówki, którą kieruje, menedżer oświaty powinien być jednocześnie pedagogiem. Dyrektor - menedżer powinien bowiem stwarzać warunki organizacyjne, kadrowe i ekonomiczne do sprawnego i efektywnego przebiegu procesów dydaktyczno - wychowawczych w kierowanej przez niego placówce.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI

Jednym ze sposobów zarządzania organizacją jest zarządzanie zasobami ludzkimi. W przypadku placówki oświatowej wydaje się, że ten sposób zarządzania ma decydujący wpływ na powodzenie organizacji. Autor tej pracy jest gorącym zwolennikiem tezy twoi pracownicy - to twój podwójny kapitał.
We współczesnym zarządzaniu placówką kierownictwo powinno ochraniać pracowników przed budzącymi zniechęcenie decyzjami wynikającymi z różnego rodzaju aktów prawnych, bądź decyzji władz zwierzchnich jednocześnie wspierając wszystko to, co podrywa ich do działania. Niektórzy uważają że najważniejsze w osiąganiu sukcesu jest sprawne zarządzanie operacyjne, szybkość nadążania instytucji za zmianami we współczesnym świecie. Wnioski te wydają się być prawdziwe, jednakże można zauważyć, że elementem spajającym je w jedno i sprowadzającym do wspólnego mianownika są ludzie. Współcześni dyrektorzy chcąc utrzymać się na rynku, myślą jak sprostać konkurencji, jak ją dogonić, a nawet wyprzedzić. Popełniają oni przy tym jeden podstawowy błąd; zapominają o swoich pracownikach, traktując ich często w kategoriach kosztów a nie jako olbrzymi kapitał.
Sprawne funkcjonowanie instytucji na konkurencyjnym rynku zależy od dwóch podstawowych rzeczy związanych z kapitałem ludzkim. Po pierwsze placówka musi funkcjonować jako grupa ludzi dążących do wspólnego celu. Po drugie organizacja wewnętrzna instytucji musi być płaska, co pozwala na efektywne wykorzystanie twórczej pracy zespołów, w przeciwieństwie do shierarchizowanej struktury, w której zbiorowy wysiłek ginie w zbiurokratyzowanym systemie przepływów góra dół.
Dyrektor i gremia kierownicze winny wytyczać kierunek rozwoju, a tym samym stwarzać strategię pracy grup ludzkich. W przeszłości a i dzisiaj nierzadko pokutuje mit, że wszystkie elementy składowe organizacji stanowią małe „państwa w państwie�. Takie przeświadczenie prowadzi do pseudogrupowej pracy polegającej na bronieniu swego interesu na poziomie własnej komórki organizacyjnej.
Wszystkie problemy pojawiające się na styku dwóch grup traktowane są wówczas jak piłka tenisowa, którą należy jak najszybciej odbić. Oczywiście ten mecz w tenisa trwa do momentu, gdy problemy ze względu na swą wagę stają się zbyt ciężkie, co prowadzi do frustracji wszystkich pracowników poprzez niemożliwość rozwiązania problemu.
Nowoczesne spojrzenie na organizację, burzy wszelkie granice między jej poszczególnymi komórkami. Praca grupowa powinna być widziana na poziomie centralnym jako pierwsze ogniwo w osiąganiu sukcesu.
Co jest niezbędne do funkcjonowania zespołu a tym samym jego efektywnej pracy? Przede wszystkim umiejętności interpersonalne, czyli umiejętność współżycia z ludźmi, umiejętność rozwiązywania konfliktów przy występowaniu przeciwstawnych osobowości i postaw, a także predyspozycje sprawnego prowadzenia narad oraz grupowego wypracowywania rozwiązań. Wszystko to składa się na podrywanie zespołów do wspólnej grupowej pracy. Jeżeli zapewni się, że dany zespół ludzi ma prawo wyboru swego składu, ustali mu się cele jakie ma osiągnąć, da odpowiednie narzędzia i zapewni odpowiednie środki do realizacji, można wówczas powiedzieć, że zespół posiada odpowiednie warunki do pracy.

ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM INTELEKTUALNYM

Jedną z nowszych technik zarządzania w krajach rozwiniętych jest zarządzanie kapitałem intelektualnym. Technikę tę zaczęto stosować w Szwecji pod koniec lat osiemdziesiątych poprzedniego stulecia. Kilka wiodących postaci szwedzkiego świata gospodarczego powołało grupę której celem było opracowanie uniwersalnej metody wraz z zestawem wskaźników, która umożliwiłaby pomiar i zarządzanie aktywami niematerialnymi, jak wiedza, umiejętności, reputacja, dobre kontakty z otoczeniem czyli wszystkim tym, co określa się mianem kapitału intelektualnego. W efekcie dwuletnich prac grupa ta opublikowała tzw. Raport Konrada, który zawiera kilkadziesiąt poza finansowych wskaźników kapitału intelektualnego. Ze względu na ramy tej pracy trudno jest się zagłębić w szczegóły, lecz gdyby chcieć w skrócie odpowiedzieć na pytanie czym jest kapitał intelektualny można by użyć następującego określenia:
Kapitał intelektualny to wszystko to co nie figuruje w sprawozdaniu finansowym, a co kształtuje rynkową wartość instytucji i decyduje o jej konkurencyjności. Gdyby chcieć przedstawić tą definicję w postaci równania matematycznego to:
KI=KS+KL
KI - kapitał intelektualny
KS - kapitał strukturalny (własność instytucji)
KL - kapitał ludzki
Głównymi składnikami kapitału intelektualnego są:

Opisana w zarysie technika w dobie ostrej konkurencji na rynku usług edukacyjnych, który stawia coraz poważniejsze wymagania wydaje się być godna uwagi.

Współczesna nauka daje do dyspozycji wiele nowoczesnych technik skutecznego i sprawnego zarządzania. Istotne jednak jest to aby w ich doborze kierować się racjonalnymi przesłankami uwzględniając takie czynniki jak:

Zarządzanie placówką oświatową w dobie gruntownej reformy systemu edukacji nie jest zadaniem łatwym ze względu na wiele uwarunkowań zarówno natury obiektywnej jak subiektywnej. Zadania tego powinny się podejmować tylko te osoby, które potrafią sprostać zadaniom stawianym nowoczesnym dyrektorom - menedżerom oświaty.

Witrynę redaguje: Paweł Zawieja

ZARZĄDZANIE W WARUNKACHZREFORMOWANEJ OŚWIATY

ZARZĄDZANIE W WARUNKACH
ZREFORMOWANEJ OŚWIATY